To postępowanie uregulowane w ustawie prawo restrukturyzacyjne, którego celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego - również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Wyróżniamy następujące postępowania: a) postępowanie o zatwierdzenie układu; b) przyśpieszone postępowanie układowe; c) postępowanie układowe; d) postępowanie sanacyjne.

Najlepiej przy udziale doradcy restrukturyzacyjnego, który doradzi przy wyborze odpowiedniego dla dłużnika postępowania restrukturyzacyjnego, przygotuje lub zweryfikuje wstępny plan restrukturyzacyjny, zapewni zgodność wniosku i wszystkich załączników z obowiązującymi przepisami prawa. Przygotowanie wniosku o otwarcie jednego z czterech postępowań restrukturyzacyjnych wymaga współpracy zarządu, księgowości oraz prawników.

To rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, którego znakomita większość przeprowadzona jest bez udziału sądu, a pod nadzorem nadzorcy układu. Przeznaczone jest dla dłużników, przeciwko którym nie wydano jeszcze tytułów wykonawczych, nie potrzebują oni specjalnej ochrony przed egzekucją, prowadzą działalność na terenie Polski – a zatem dla podmiotów, którym nie jest potrzebna głęboka restrukturyzacja.

To jedna z czterech procedur restrukturyzacyjnych przewidziana w prawie restrukturyzacyjnym. Przeznaczona jest dla dłużników, którzy nie mają zbyt dużej ilości wierzytelności spornych (mniej niż 15% sumy wierzytelności) i których proces restrukturyzacji nie wymaga podjęcia działań sanacyjnych. Postępowania z założenia ma być krótkie i efektywne. Jak pokazują statystyki jest postępowaniem najczęściej wybieranym przez dłużników i najbardziej efektywnym.

To kolejna z czterech procedur restrukturyzacyjnych, najbardziej zbliżona do dotychczasowego postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu. Przeznaczona jest dla dłużników o dużej liczbie wierzytelności spornych (ponad 15% sumy wierzytelności), których sytuacja finansowa i prawna nie wymaga przeprowadzenia działań sanacyjnych.

To z założenia najdłużej trwające postępowanie restrukturyzacyjne dedykowane dla dłużników, którzy wymagają przeprowadzenia działań sanacyjnych i głębszej restrukturyzacji. Postępowanie to daje dłużnikowi największą ochronę przed egzekucją, ale też znacząco ogranicza Dłużnika (w większości przypadków przez odebranie Zarządu na czas trwania postępowania).

To osoba fizyczna posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego lub spółka handlowa, której osoby reprezentujące posiadają licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Doradca restrukturyzacyjny może pełnić w toku postępowania restrukturyzacyjnego funkcję nadzorcy układu, nadzorcy sądowego lub zarządcy, a w postępowaniu upadłościowym funkcję syndyka. Z założenia doradca restrukturyzacyjny to podmiot, który łączy wiedzę prawną, ekonomiczną oraz z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem. W przypadku trudności finansowych zawsze warto szukać pomocy u doradcy restrukturyzacyjnego, który przedstawi sposoby i możliwości zażegania problemu, przygotuje stosowne dokumenty, doradzi na przyszłość.

Wstępny plan restrukturyzacyjny zawiera co najmniej analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika, wstępny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i wiązanych z nimi kosztów, a także wstępny harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych. Może też zawierać inne elementy, które będą podstawą do sporządzenia przez Nadzorcę Sądowego lub Zarządcę pełnego planu restrukturyzacyjnego.

To osoba fizyczna, spółka osobowa (której wspólnicy posiadają licencję doradcy restrukturyzacyjnego) lub spółka kapitałowa (której członkowie zarządu posiadają licencję doradcy restrukturyzacyjnego), która została wyznaczona przez sąd do zarządzania firmą w toku postępowania sanacyjnego. Zarządca obejmuje zarząd masą sanacyjną, zarządza nią i przygotowuje plan restrukturyzacyjny. Jego celem jest przeprowadzenie działań sanacyjnych. Zarządca dokonuje czynności w imieniu własnym, ale na rachunek dłużnika.

Wybór postępowania restrukturyzacyjnego wymaga przeprowadzenia swoistego audytu. Należy w jego toku rozstrzygnąć, czy istnieje potrzeba przeprowadzenia działań sanacyjnych w toku postępowania restrukturyzacyjnego, jak wygląda struktura wierzytelności (ile z nich ma charakter sporny), czy wierzyciele dysponują tytułami wykonawczymi przeciwko dłużnikowi i czy toczą się postępowania egzekucyjne, które zagrażają dalszemu bytowi przedsiębiorstwa dłużnika.

Zgodnie z definicją z ustawy działaniami sanacyjnymi są czynności faktyczne i prawne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie mu zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. Wśród tych czynności możemy wyróżnić: możliwość odstąpienia od niekorzystnych umów, zbycie zbędnego, generującego koszty majątku, zwolnienie nieefektywnych i zbędnych pracowników, odwrócenie skutków czynności zdziałanych na szkodę wierzycieli. Jeżeli zatem Dłużnik widzi konieczność przeprowadzenie tego rodzaju działań w toku postępowania, wyborem prawidłowym jest wyłącznie postępowanie sanacyjne.

Wymogi wniosku o ogłoszenie upadłości wskazuje ustawa prawo upadłościowe. Jakkolwiek sam wniosek nie jest dokumentem szczególnie skomplikowanym, tak bardziej problematyczne jest przygotowanie i skompletowanie załączników. Aby wniosek był prawidłowy i kompletny najlepiej skorzystać z pomocy profesjonalistów – prawnika i księgowego.

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości wywołuje szereg skutków co do majątku oraz zobowiązań upadłego. Należy pamiętać, iż z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. W zakresie zobowiązań podstawowym skutkiem ogłoszenia upadłości jest to, że zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości.

Upadłość konsumencka, a ściślej postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jest odrębnym rodzajem postępowania upadłościowego mającym na celu oddłużenie dłużnika. Liberalizacja przepisów dotyczącym przesłanek negatywnych do ogłoszenia tejże upadłości przyczyniła się do upowszechnienia instytucji oraz znaczącego wzrostu ogłaszanych upadłości konsumenckich. W przypadku, gdy majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów tego postępowania, koszty te pokrywa tymczasowo Skarb Państwa – co niewątpliwie przyczynia się pozytywnie do liczby przeprowadzonych z sukcesem upadłości konsumenckiej.

Zgłoszenie wierzytelności to pismo kierowane do Sądu, które musi spełniać wymogi prawa upadłościowego. Najczęściej składane jest na wzorze. W obecnym stanie prawnym nie ma konieczności załączania dokumentów uprawdopodabniających wierzytelność, ale należy je wskazać. W przygotowaniu zgłoszenia może pomóc doradca restrukturyzacyjny.